Tư vấn pháp lý về quyền nuôi con khi cha muốn đưa con ra nước ngoài (Anh) sau ly hôn
1. Tình huống pháp lý:
Bạn và chồng (anh B) đã đăng ký kết hôn hợp pháp tại Việt Nam và có một con trai hiện 5 tuổi. Do mâu thuẫn kéo dài không thể hòa giải, hai người đã thống nhất ly hôn. Trong quá trình giải quyết ly hôn, anh B bày tỏ mong muốn được trực tiếp nuôi con và đưa cháu sang Anh sinh sống cùng anh – nơi anh có quốc tịch, công việc ổn định và điều kiện vật chất tốt.
Tuy nhiên, bạn không đồng ý với đề nghị này vì lo ngại con còn nhỏ, rất cần sự chăm sóc trực tiếp của mẹ. Việc đưa con ra nước ngoài có thể khiến bạn khó gặp con, ảnh hưởng đến tình cảm mẹ con và quyền được nuôi dưỡng, giáo dục.
Bạn mong muốn giành quyền nuôi con và muốn biết Tòa án sẽ dựa trên những yếu tố nào để quyết định.
2. Cơ sở pháp lý điều chỉnh quyền nuôi con sau ly hôn:
Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc quyết định ai là người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn phải căn cứ vào quyền lợi mọi mặt của con, bao gồm yếu tố về thể chất, tinh thần, học tập, môi trường sống và sự gắn bó tình cảm.
Đối với trẻ dưới 36 tháng tuổi, pháp luật quy định thường giao cho mẹ nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện chăm sóc. Trong trường hợp con bạn đã 5 tuổi – không còn thuộc nhóm “trẻ dưới 36 tháng” và chưa đủ 7 tuổi – nên Tòa án sẽ không lấy ý kiến cháu bé, nhưng vẫn sẽ cân nhắc đến yếu tố tình cảm và sự gắn bó của con với cha mẹ.
Tòa không mặc nhiên trao quyền nuôi con cho mẹ hoặc cha, mà sẽ đánh giá điều kiện thực tế của từng bên, để đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con.
3. Các yếu tố Tòa án sẽ xem xét khi quyết định người nuôi con:
Tòa án thường căn cứ vào những yếu tố sau:
-
Điều kiện vật chất: Bao gồm thu nhập ổn định, nơi ở phù hợp, môi trường sống lành mạnh, khả năng tạo điều kiện học tập cho con.
-
Khả năng chăm sóc thực tế: Ai là người thường xuyên trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, dạy dỗ con từ trước đến nay? Nếu bạn là người thường xuyên chăm lo cho con từ lúc nhỏ đến hiện tại, đây là điểm cộng lớn.
-
Tình cảm gắn bó: Trẻ nhỏ thường có sự gắn bó tâm lý sâu sắc với mẹ. Yếu tố này được Tòa đặc biệt lưu tâm nếu bạn có thể chứng minh con cần sự gần gũi với mẹ để phát triển tốt hơn về tâm lý.
-
Đạo đức, lối sống: Người có hành vi thiếu trách nhiệm, sử dụng chất kích thích, cờ bạc, bạo lực gia đình… sẽ khó được giao quyền nuôi con.
-
Yếu tố ổn định cuộc sống: Môi trường quen thuộc của con (trường học, bạn bè, người thân nội ngoại…), nếu thay đổi đột ngột, đặc biệt là ra nước ngoài, có thể gây xáo trộn tâm lý và không có lợi cho trẻ.
4. Việc đưa trẻ ra nước ngoài (Anh) sau khi ly hôn – Có bị hạn chế không?
Theo Điều 33 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019, trẻ em dưới 14 tuổi khi xuất cảnh phải có cha mẹ hoặc người đại diện hợp pháp đi cùng.
Nếu sau ly hôn, Tòa án giao quyền nuôi con cho anh B thì anh ấy có quyền đưa con ra nước ngoài (trong trường hợp này là sang Anh) mà không cần sự đồng ý của bạn. Tuy nhiên, điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền thăm nom, chăm sóc và giáo dục con của bạn – người không trực tiếp nuôi con.
Khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định rõ: người không được trực tiếp nuôi con vẫn có quyền thăm nom, giáo dục, không ai được cản trở.
Nếu việc đưa con ra nước ngoài gây cản trở nghiêm trọng đến quyền của bạn hoặc không đảm bảo quyền lợi tốt nhất của con, bạn hoàn toàn có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con theo quy định tại Điều 84 Luật HNGĐ 2014.
5. Quốc tịch nước ngoài (Anh) có phải là lợi thế khi giành quyền nuôi con?
Dù anh B mang quốc tịch Anh và có thu nhập tốt, nhưng điều này không làm anh ấy được ưu tiên trong việc giành quyền nuôi con. Luật Việt Nam không phân biệt quốc tịch hay nơi cư trú trong nước hay ngoài nước khi xem xét quyền nuôi con. Yếu tố quyết định là lợi ích toàn diện của con.
Ngược lại, bạn có thể lập luận rằng việc đưa trẻ sang nước ngoài sẽ khiến trẻ mất đi môi trường sống quen thuộc, mất liên kết với người thân, khó tiếp cận bản sắc văn hóa và ngôn ngữ mẹ đẻ – từ đó gây tác động tiêu cực đến sự phát triển tâm lý và xã hội của trẻ.
6. Bạn cần làm gì để bảo vệ quyền nuôi con?
-
Chuẩn bị hồ sơ chứng minh điều kiện chăm sóc con tại Việt Nam, bao gồm:
-
Mức thu nhập ổn định
-
Chỗ ở phù hợp
-
Bằng chứng cho thấy bạn là người trực tiếp chăm sóc con lâu dài (giấy tờ học hành, y tế, nhân chứng…)
-
-
Thể hiện rõ sự gắn bó giữa mẹ và con: qua hình ảnh, thư từ, clip, sự chăm sóc từ khi sinh đến nay.
-
Phản đối việc đưa con ra nước ngoài: Nêu lý do cụ thể về rủi ro mất kết nối, cản trở quyền thăm nom, ảnh hưởng đến tâm lý, văn hóa của trẻ.
-
Giữ thiện chí với Tòa: Đề xuất phương án linh hoạt về thăm nom, đảm bảo quyền tiếp xúc giữa cha và con, tránh thái độ cực đoan.
7. Kết luận và hướng hành động:
Việc giành quyền nuôi con khi người cha muốn đưa trẻ ra nước ngoài không chỉ liên quan đến điều kiện vật chất, mà còn phải xét đến yếu tố ổn định tâm lý, môi trường giáo dục, tình cảm gia đình và quyền lợi lâu dài của đứa trẻ.
Với con còn nhỏ (5 tuổi), bạn có nhiều lợi thế để được giao quyền trực tiếp nuôi con nếu có sự chuẩn bị kỹ về hồ sơ và lập luận thuyết phục. Việc cha mang quốc tịch Anh không phải yếu tố quyết định, và nếu bạn chứng minh rằng việc đưa con sang Anh là không phù hợp, bạn hoàn toàn có thể giữ được quyền nuôi dưỡng và chăm sóc con.
